همبندی استخر

استخرهای شنا به دلیل وجود آب و رطوبت، مکان‌هایی مستعد برای برق‌گرفتگی هستند، این امر در صورت برخورد صاعقه به مراتب جدی‌‌‌‌تر است. در واقع علت‌های اصلی افزایش برق گرفتگی احتمالی در استخرها بدین صورت می‌باشد:

• کاهش مقاومت بدن، به علت خیس بودن فرد
• احتمال تماس اتفاقی فرد با پتانسیل زمین و نقطه‌ای دارای ولتاژ
• احتمال ایجاد یک کوپل مقاومتی مابین سیستم اتصال زمین استخر و یک سیستم زمین ایزوله شده مجاور؛ و عبور جریان نشتی ناشی از این کوپل و تماس اتفاقی فرد در این حالت

تحلیل همبندی

آگاهی از خطراتی که ممکن است برای کل اموال کارفرما پیش بیاید، جزء جدانشدنی کار روزانه بازرسان و مشاوران است. امنیت استخر یکی از مهم‌ترین بخش‌ها برای سلامت جان افراد و سیستم الکتریکی استخر است. همبندی استخر شنا یکی از دشوارترین مفاهیم ایمنی برای درک بسیاری از تکنسین‌های برق، سازندگان استخر و پیمانکاران است. بسیاری از پیمانکاران اهمیت همبندی را درک نمی‌کنند و در نتیجه می‌توانند ناآگاهانه کارفرمایان خود را در بعضی موارد فقط برای پیشبرد معامله، در معرض خطر مستقیم قرار دهند.

مزایای مهم انجام همبندی در استخرها:

• جلوگیری از برق گرفتگی
• جلوگیری از گزش‌‌های آزار دهنده در هنگام تماس با هادی‌ها، فلزات، آب و تجهیزات
• سالم ماندن تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی حساس

دستورالعمل‌های مربوط به همبندی استخر چند سال است که تدوین شده است؟

در استاندراد NEC نسخه سال 1968 برای اولین بار نیاز به هادی همبندی با سایز 8 AWG ذکر شده است.

بند 680.7 از استاندارد NEC 2005 - اتصال به زمین

- (الف) کلیه مجراهای فلزی، سیستم‌های لوله‌کشی، میلگرد تقویتی استخر، بدنه تجهیزات روشنایی و مانند آن‌ها باید به هم وصل شده و به یک سیستم زمین مشترک متصل شوند. قطعات فلزی نردبان‌ها، تخته‌های غواصی، و تکیه‌گاه آن‌ها نیز باید به سیستم زمین متصل شوند.

- (ب) هیچ یک از تجهیزات استخر نباید جداگانه به یک الکترود زمین مجزا متصل شوند.

- (ج) باید یک سیم پیوسته به سایز 14 AWG (معادل حدودی 1.6 میلی‌متر) یا بزرگتر بصورت سیم مسی روکش‌دار جهت اتصال هادی‌های زمین شده محیط اطراف استخر به شینه سیستم زمین تابلو توزیع متصل شود.

- (د) نباید از راهروهای فلزی که محل عبور و مرور است برای زمین کردن استفاده کرد. بدنه فلزی تجهیزات در محل‌هایی که در معرض آب استخر هستند مانند اتاق پمپاژ و تصفیه آب و ...، باید از طریق سیم مسی روکش‌دار که اندازه آن مطابق با ماده 250.95 می‌باشد، به شینه ارت متصل شوند.

"بیشتر از 50 ساله که اینطوریه و هیچ کسی رو نکشته!"

این جمله یکی از جملات تکراری است که اغلب مهندسان در پروژه‌هایشان می‌شنوند. کارفرمایان و پیمانکاران اغلب از این نوع بهانه‌ها استفاده می‌کنند تا از اجرای الزامات استاندارد خودداری کنند و مجبور به پرداخت هزینه‌های بیشتر نباشند؛ در صورتی که اجرای این الزامات در درازمدت می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌ها شده (عدم نیاز به اصلاح تاسیسات) و همچنین از رخ دادن حوادث ناخوشایند جلوگیری کند.

دلایلی که باعث می‌شود قوانین و دستورالعمل‌ها تغییر کنند، آسیب دیدن افراد، مرگ و میر، حافظت از مردم و اموال آنها است.

تفاوت سیستم اتصال زمین و همبندی

با مراجعه به استاندارد NEC این دو مفهوم را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

سیستم اتصال زمین:

اتصال قطعات فلزی به زمین به منظور هدایت صاعقه و سایر ولتاژهای گذرا به زمین.

همبندی:

اتصال دائمی قطعات فلزی به منظور ایجاد یک مسیر رسانای الکتریکی جهت دستیابی به 1) پیوستگی الکتریکی  2) عدم  وجود اختلاف پتانسیل قابل ملاحظه در طول مسیر  3) مسیر مطمئن برای جریان خطا. به عبارت دیگر هدف از اجرای همبندی ایجاد یک مسیر با مقاومت کم به منظور حذف ولتاژهای خطرناک (به علت وجود یک خطا) قسمت‌های فلزی قابل دسترس هستند که در حالت عادی پتانسیل زمین را در دسترس قرار می‌دهند.

 همبندی با سیستم اتصال زمین تفاوت دارد.

مطابق با بخش (NEC 680.26 (a برای کاهش گرادیان ولتاژ در محوطه استخر همبندی باید اجرا شود. همبندی استخر متفاوت با همبندی اصلی ساختمان می‌باشد. برای ایجاد محیطی که از نظر الکتریکی در اطراف استخر بی‌خطر باشد، به یک سیستم همبندی مطابق با بند NEC 680.26 احتیاج است، که با اجرای آن، یک شبکه جهت هم‌پتانسیل‌سازی قطعات فلزی محوطه استخر ایجاد می‌شود. هنگام شنا یا استراحت در محوطه استخر (که سطوح رسانایی هستند)، افراد در معرض ایجاد اختلاف ولتاژ هستند به همین دلیل اجزای فلزی استخر (و آب) با یک هادی مسی به سایز AWG 8 (حدود 3.3 میلی‌متر) به هم وصل می‌شوند [روش‌های ذکر شده در استاندراد NEC بند (a) 250.8].

الزامات شبکه همبندی استخر

شبکه همبندی یک روش حافظتی مهم و منحصر به فرد است که جهت افزایش امنیت استفاده‌کنندگان استخر، چشمه‌های طبیعی و وان اعمال می‌شود. شبکه همبندی اجزای فلزی استخر، قطعات فلزی نزدیک استخر و تابلوهای تجهیزات الکتریکی را به هم متصل می‌کند. برای از بین بردن گرادیان ولتاژ در منطقه استخر، همبندی لازم است. با اتصال این تجهیزات به همدیگر، اختلاف پتانسیلی که ممکن است بین آنها جدا از هم وجود داشته باشد از بین می‌رود و در نتیجه خطر شوک را کاهش می‌دهد. دقت کنید که اختلاف ولتاژ خطرناک است نه خود ولتاژ!! 

اگر این اجزای فلزی به هم وصل نشوند، هنگام وقوع خطا دارای پتانسیل‌های مختلفی خواهند بود. در نتیجه، در صورت تماس با این قطعات رسانا، بدن انسان می‌تواند به عنوان "رسانا" بین این دو قطعه که دارای پتانسیل‌های مختلف هستند عمل کند. اگر مسیری بین دو قسمت رسانا با پتانسیل‌های مختلف به‌وجود بیاید، این جریان به‌طور طبیعی از قطعه‌ای با پتانسیل بیشتر به دیگری برقرار می‌شود. شوک الکتریکی هنگامی رخ می‌دهد که بدن انسان به عنوان "رسانا" بین این قطعات (رسانا) قرار گیرد. اگر این قطعات رسانا به هم متصل شده باشند، به‌طو‌ر معمول هیچ خطر شوکی وجود ندارد زیرا همیشه هم‌پتانسیل خواهند بود.

به این نوع همبندی، همبندی هم‌پتانسیل‌کننده ((B) و NEC 680.26 (A)) گفته می‌شود. اصطلاح شبکه همبندی "مشترک" در استاندارد NEC 2005 به همبندی "هم‌پتانسیل‌کننده" تغییر یافت تا به توصیف عملکرد و هدف آن کمک کند.

از همبندی برای برابر کردن اختلافات احتمالی ولتاژ جهت کاهش خطرات شوک بین قطعات رسانای مختلف استخر با وصل کردن آنها به یکدیگر استفاده می‌شود. اتصال به زمین به منظور ایجاد یک مسیر کم امپدانس جهت برگشت جریان نشتی از تجهیزات موردنیاز به منبع سیستم الکتریکی است، که به‌طور معمول از طریق مسیری مشخص انجام می‌شود (بستگی به نوع سیستم نیروی اجرا شده دارد). این مسیر کارکرد فیوز یا قطع‌کننده مدار را تسهیل می‌کند. به‌طور خلاصه، همبندی به معنای "اتصال به هم" است، در حالی که زمین کردن به معنای "اتصال به زمین" است. اجرای سیستم اتصال زمین و همبندی با هم امنیت را در برابر خطرات شوک برقرار می‌سازند، مخصوصا در یک محیط آبی مانند استخر.

از آنجا که چندین نوع تجهیزات الکتریکی معمولاً در استخرها، وان و یا چشمه‌های طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرند، پس از وصل شدن به یکدیگر باید به سیستم زمین هم وصل شوند، و یک اتصال داخلی بین سیستم زمین و شبکه همبندی کافی است. این اتصال، در تجهیزات برقی، معمولا" دور از دسترس است و در همبندی هیچ نقشی را ایفا نمی‌کند (شکل 1 را ببینید).

شکل 1: همبندی و زمین کردن قطعات و تجهیزات استخر

در نظر داشته باشید:

1. در استخرها، وان‌ها و یا چشمه‌های طبیعی خطرات شوک الکتریکی برای افراد وجود دارد.
2. آب با مواد شیمیایی مخلوط است، که غالباً باعث افزایش رسانایی می‌شود.
3. در محیط‌های آبی مردم در تماس مستقیم با آب و قطعات رسانایی که به زمین وصل شده‌اند، قرار دارند مانند نردبان‌های فلزی.
4. از تجهیزات الکتریکی برای گردش و گرم کردن آب و سایر کارکردهای مرتبط مانند روشنایی استفاده می‌شود.

قطعات فلزی که باید با هم همبند شوند:

1. کلیه قسمت‌های فلزی سازه استخر از جمله میلگردهای تقویتی استخر، و اطراف استخر.
2. تمام فریم‌های فلزی لامپ‌های داخل استخر و براکت‌های نصب شده جهت روشنایی استخر. سیستم‌های روشنایی کم‌ولتاژ دارای فریم‌های غیر فلزی، نیازی به همبندی ندارند. برای اطمینان از مطابقت با الزامات، دستورالعمل‌های سازنده را برای نحوه نصب بررسی کنید.
3. کلیه اتصالات فلزی درون سازه استخر یا متصل شده به آن. قطعات مجزایی که ابعاد آن‌ها بیش از 100 میلی‌متر نباشد و بیش از 25 میلی‌متر در سازه استخر فرو نمی‌روند، نیازی به همبندی ندارند، مانند قلاب یا حلقه‌های فلزی.
4. بدنه‌های فلزی تجهیزات الکتریکی مرتبط با سیستم گردش آب استخر، از جمله موتورهای پمپ و قطعات فلزی تجهیزات مرتبط با پوشش سطح استخر، از جمله موتورهای برقی. لازم به ذکر است اگر بدنه تجهیزات ذکر شده دارای عایق ‌بندی مضاعف (دوبل شده) باشد مانند موتور پمپ استخر، اتصال آن‌ها به شبکه همبندی مجاز نیست.
5. کابل‌ها و مسیرهای کابل رسانی دارای روکش فلزی، لوله‌کشی فلزی و کلیه قطعات فلزی ثابت که در فاصله 1.5 متری دیوارهای داخلی استخر و 3 متر بالاتر از سطح آب استخر قرار دارند یا هر نوع غرفه، برج یا سکو که با نرده از استخر جدا نشده‌اند.
6. خود آب استخر نیز باید همبندی شود. یک اتصال با حداقل سطح رسانای 5800 میلی‌متر مربع لازم است تا با آب استخر در تماس مستقیم باشد. این اتصال می‌تواند به هر یک از قطعات رسانایی که متصل به شبکه همبندی هستند، همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، وصل شود. این قطعه فلزی می‌تواند نردبان فلزی یا نرده استخر که در تماس با آب است، باشد. فریم فلزی لامپ داخل استخر نیز می‌تواند همین کار را انجام دهد (به بند NEC26 (C) و شکل 1 مراجعه کنید).
7. آبگرمکن‌های استخر که جریانی بیش از 50 آمپر می‌کشند، دارای دستورالعمل خاصی برای همبندی و زمین کردن هستند: فقط قسمت‌های مشخص شده برای همبندی باید همبند شوند. و همچنین قسمت‌هایی که برای اتصال به زمین تعیین شده‌اند لازم است که به سیستم زمین متصل شوند. همان‌طور که قبلاً گفته شد، قطعات فلزی قابل دسترس تجهیزات دارای عایق‌بندی دوبل نباید مستقیما به شبکه همبندی متصل شوند.
8. در صورت استفاده از پمپ آب دارای عایق دوبل، اتصال آن به شبکه همبندی مجاز نیست. با این حال، در استاندارد آمده‌ است که به یک هادی مسی به سایز 8 AWG به عنوان رزرو که از طول کافی برای اتصال به شبکه همبندی برخوردار است، برای موتوری که شاید در آینده جایگزین شود نیاز است. به این اتصال به شرطی نیاز است که موتور تعویضی دارای عایق‌بندی دوبل نباشد.

شبکه همبندی

شبکه همبندی هم داخل استخر و هم اطراف استخر را شامل می‌شود. داخل استخر شامل آب، روشنایی استخر، نرده‌های استخر، اتصالات فلزی که در مورد چهارم بخش قبل ذکر شد، و میلگرد استخر است. اطراف استخر شامل سطوحی است که 1 متر دورتر از استخر و ارتفاع آن نیز 1.5 متر بیشتر از زمین اطراف آن باشد. همچنین هر شیئی که قابلیت رسانایی داشته باشد هم جزو این سطوح حساب می‌شود. به عنوان مثال، تسمه‌های فلزی به کار رفته در داخل پایه‌های ستون، نگهدارنده بلندگوها، نگهدارنده لامپ‌ها، تخته‌های غواصی، سرسره، نرده‌ها، ‌آب‌روها و ... . محیط این شبکه در دیوارهای داخلی استخر نباید کمتر از 45 سانتی‌متر بوده و نباید بیشتر از 15 سانتی‌متر عمق داشته باشد.

استخرهای فایبرگلاس باید دارای یک صفحه فلزی برای همبندی باشند که حداقل 58 سانتی‌مربع آن داخل آب استخر باشد.

شکل 2: باید همه قسمت‌های فلزی استخر و بدنه‌های تجهیزات الکتریکی همبند شوند.

شبکه همبندی استخر به دو قسمت متمایز تقسیم می‌شود: داخل استخر و محیط اطراف استخر (شکل 2). برای داخل استخر، قسمت‌های بتن ریزی شده و بلوک بتنی (از جمله پوشش‌های رنگ شده یا گچ) همه به دلیل نفوذپذیری آب و تخلخل، مواد رسانا محسوب می‌شوند. پلاستیک‌های وینیلی و پوشش‌های کامپوزیتی فایبرگلاس غیر رسانا محسوب شده و لازم نیست همبند شوند. برای محیط اطراف استخر، شبکه همبند باید به طول 1 متر از دیواره‌های داخلی استخر زیر سطوح پیاده‌رو ادامه پیدا کند، مگر اینکه پیاده‌رو توسط یک دیوار یا ساختمانی به ارتفاع بیشتر از 1.5 متر از استخر جدا شده باشد. محیط اطراف استخر شامل قسمت‌هایی نیز می‌شود که سنگ فرش‌ نشده است و باید به میلگرد‌های مسلح دور استخر یا شبکه مسی استخر حداقل در چهار نقطه به فاصله‌های یکسان متصل شود. برای سطوح نارسانای استخر، اتصال در چهار نقطه لازم نیست.

برای اتصالات همبندی بین اجزای مختلف می‌توان از سیم مسی و یا هادی‌های از جنس برنج یا سایر فلزات شناخته شده که در برابر خوردگی مقاوم هستند، استفاده کرد. در صورت استفاده از هادی، چه روکش‌دار چه لخت، نباید اندازه آن از 8 AWG کوچکتر باشد. هادی همبندی لازم نیست که به تابلوهای برق، تجهیزات خدمات یا الکترود زمین وصل شود یا از آن‌ها گرفته شود. این هادی، برای اتصال قطعات فلزی به یکدیگر است، و برای اتصال به زمین یا مسیر بازگشت جریان خطای زمین در نظر گرفته نشده است.

اتصالات باید مطابق با استاندارد NEC 250.8 توسط بست یا کلمپ‌هایی که مناسب برای این منظور هستند (مطابق استاندراد) بسته شوند (در مقابل خوردگی مقاوم باشند) و از جنس استاینلس استیل، برنج، مس یا آلیاژ مس باشند. در جایی که از کلمپ‌ها استفاده می‌شود، مطمئن شوید که این کلمپ بتواند هادی مسی سایز 8 AWG و میلگرد یا هر شیئ دیگری را که به هم متصل می‌کند، ببندد. می‌توانید برای انتخاب مناسب مدل کلمپ با کارخانه سازنده آن مشورت کنید. در کل جهت انتخاب نوع کلمپ باید به نوع اتصال توجه شود و اگر کلمپ‌ها داخل خاک قرار دارند توصیه می‌شود از چسب ضدخوردگی استفاده شود.

برق‌یار مشاور شما در موضوع همبندی

استفاده از جوش احتراقی (اگزوترمیک) روشی عالی برای متصل کردن هادی همبندی به میلگردهای مسلح است. در صورت استفاده از این جوش، استفاده از قالب مناسب اتصالات بسیار مهم است و باید میلگرد و هادی همبندی را در خود جای دهد. همچنین دستورالعمل‌های کارخانه سازنده آن را رعایت کنید. توجه شود که مقدار پودر جوش به اندازه قالب جوش باشد وگرنه اتصال به خوبی صورت نمی‌گیرد. برای جلوگیری از آتش‌سوزی هنگاه جوش کردن، ایمن سازی محل کار و استفاده از تجهیزات مناسب ضروری است.

1) شبکه همبندی دیواره داخلی استخر

شبکه همبندی از دو قسمت متفاوت و مجزا تشکیل شده است. اولین مورد که در مورد آن بحث خواهیم کرد، دیواره‌ی داخلی استخر است. این دیواره از موارد زیر تشکیل شده است: 

بتن مسلح استخر، که میلگردهای آن توسط سیم‌های آرماتوربندی معمولی به هم وصل می‌شوند. اگر رویه‌ی بتن مسلح عایق شود و ارتباط الکتریکی با آب استخر نداشته باشد، "شبکه هادی‌های مسی" تنها جایگزین مناسب طبق استاندراد NEC است و لازم است اجرا شود (به بندهای (b) و (a)NEC 680.26(B)(1) مراجعه کنید).

شبکه همبندی استخر شامل داخل و اطراف آن است.

در صورت اجرای شبکه هادی‌های مسی، این موارد را در نظر بگیرید: 

1. با استفاده از هادی مسی لخت به قطر حداقل 8 AWG که در همه نقاط تلاقی با کلمپ به یکدیگر متصل شده‌اند (برای قوانین همبندی کردن به NEC 250.8 مراجعه کنید).
2. شبکه هادی‌های مسی باید مطابق با طرح کف استخر باشد.
3. اندازه ضلع خانه‌های این شبکه مسی باید 300 م‌م در 300 م‌م باشد و اجرای آن با تلورانس 100 م‌م قابل قبول است.
4. باید در داخل سازه استخر یا زیر آن با فاصله‌ای کمتر از 150 میلی‌متر از محیط بیرونی استخر محکم شود.

شبکه همبندی محیط اطراف استخر - میلگرد سازه استخر خم شده و به میلگرد محیط اطراف وصل شده است.

هادی همبندی بدون روکش (سیم مسی به سایز 8 AWG) متصل به موتور پمپ استخر

2) شبکه همبندی محیط اطراف استخر

دومین المان شبکه همبندی، محیط اطراف استخر است [به استاندارد (NEC 680.2 (B)(2)(a و (b) مراجعه کنید]. محیط اطراف استخر شامل میلگرد مسلح سازه یا شبکه مش‌ مسی (که به وسیله جوش کدولد به هم متصل شده‌اند) می‌شود. همانند دیواره داخلی استخر در صورتی که میلگرد سازه این قسمت عایق شود یا به هر دلیل دیگری در دسترس نباشد، باید از ابزار دیگری مانند هادی‌ مسی استفاده کرد و الزامات زیر را در نظر گرفت:

1. حداقل یک هادی مسی لخت با حداقل سایز 8 AWG اجرا شود.
2. به صورتی اجرا شود که تمام محیط اطراف استخر را شامل شوند.
3. مجاز به انشعاب‌گیری هستیم اما فقط با استفاده از کلمپ یا کیت‌ اتصال مناسب.
4. در فاصله 450 تا 600 م‌م از دیواره استخر نصب شود.
5. در داخل یا زیر محیط اطراف استخر به عمق 100 تا 150 میلی‌متر اجرا شود.

در شبکه همبندی، باید توجه خاصی به تفاوت شبکه هادی‌های مسی به عنوان جایگزین در دیواره داخلی استخر و محیط اطراف آن کرد. استاندارد این دو مورد را از هم متمایز می‌کند و همچنین اتصالات مورد استفاده در این دو شبکه همبندی از یکدیگر متفاوت است. هرکدام از این روش‌ها برای ایجاد پتانسیل یکسان، الزامات جداگانه‌ای دارند.

طبق استاندارد هیچ الزامی وجود ندارد که هادی همبندی به صورت پیوسته و یک تکه بین اجزای همبندی کشیده شود (استفاه از کلمپ بلامانع است). 

در مورد هادی اتصال زمین این قضیه فرق دارد و نباید هیچ اتصالی در مسیر هادی اتصال زمین تا الکترود وجود داشته باشد (استاندارد NEC بند (c)250.64)، اما هادی همبندی با هادی الکترود زمین متفاوت است و فقط برای هم‌پتانسیل‌سازی از آن استفاده می‌شود. جهت مطالعه تفاوت بیشتر سیستم ارتینگ و همبندی پیشنهاد می‌شود نگاهی به مقاله "چه تفاوتی بین باندینگ، ارتینگ و گراندینگ وجود دارد؟" بیاندازید. 

برای اجرای همبندی استخر، یکی از روش‌ها این است که هادی همبندی را به صورت جداگانه به نردبان‌ها، تخته‌های غواصی، نرده‌های فلزی و غیره متصل کرد و در این بین حداقل 4 مرتبه به میلگردهای سازه داخل استخر یا محیط اطراف آن متصل کرد (شکل 3 را ببینید).

شکل 3: شبکه همبندی یک حوزه هم‌پتانسیل را در داخل و اطراف استخر تشکیل می‌دهد. این شبکه هم‌پتانسیل را می‌توان با یک اتصال به صورت سری (شکل بالا) و یا چند اتصال جداگانه (شکل پایین) ایجاد کرد.

تعریف ولتاژ تماس و ولتاژ سرگردان مطابق با IEEE

ولتاژ سرگردان

ولتاژ ناشی از استفاده طبیعی از برق که دامنه آن معمولاً کوچکتر از 10 ولت است و ممکن است بین دو سطح رسانا وجود داشته باشد که به‌طور همزمان توسط اشخاص و یا حیوانات قابل تماس باشد. ولتاژ سرگردان از طریق جریان‌های برگشتی اولیه و ثانویه و یا جریان‌های ناشی از تاسیسات برقی فشار ضعیف ایجاد می‌شود، که این جریان‌ها از طریق امپدانس مسیر برگشتی، هادی‌های موازی آن و حلقه‌های هادی در مجاورت این تاسیسات به‌وجود می‌آید. ولتاژ سرگردان با خطاهای تاسیسات فشار ضعیف ارتباطی ندارد و عموماً خطرناک تلقی نمی‌شود. توجه داشته باشید: "سطوح رسانا" می‌تواند زمین و یا محیط‌هایی مانند پیاده‌روهای بتونی و زه‌کشی‌های فلزی کف زمین باشد.
ولتاژ تماسی

ولتاژ ناشی از شرایط غیر طبیعی سیستم‌های قدرت که ممکن است بین دو سطح رسانا به وجود آید و به‌طور همزمان توسط اشخاص و یا حیوانات قابل تماس می‌باشد. ولتاژ تماسی به علت جریان خطای تاسیسات برقی ایجاد می‌شود و از امپدانس مسیرهای جریان خطای موجود عبور می‌کند. ولتاژ تماسی ارتباطی با کارکرد عادی سیستم ندارد و می‌تواند خطرناک باشد.

نگهداری و تعمیرات

تعمیرات شبکه همبندی می‌تواند بسیار پیچیده باشد. در استخرهایی که همبندی انجام نشده باشد، به منظور اجرای الزامات استاندراد NEC 680.26، امکان بازسازی کامل استخر و اطراف آن وجود دارد.

"کوبیدن راد در زمین هیچ ربطی به همبندی، تعمیر، بهبود همبندی استخر و همچنین حافظت از اشخاص ندارد".

نمونه مصدومیت‌هایی که بر اثر مشکلات الکتریکی در استخرهای شنا رخ داده است:

مثال اول

8 نوامبر 2013 - گروهبان بخش جنایی، آقای Holbrook و افسر Duplechain این گزارش را آماده کردند:

آقای هرناندز به همراه خانواده خود در استخر هتل هیلتون در حال شنا بودند. هنگام غروب، چراغ استخر روشن شد و مردم در استخر به علت وارد شدن شوک به آن‌ها شروع به شکایت کردند. هرناندز برای کمک به کودکی در انتهای استخر، کل استخر را شنا کرد. او توانست کودک را از استخر خارج کند، اما نتوانست خودش را بیرون بکشد. هنگامی که هرناندز از استخر بیرون کشیده شد، ایست قلبی کرده بود و افراد حاضر بر روی او CPR انجام دادند. سپس هرناندز به بیمارستان هرمان منتقل شد و بعدا درگذشت.

پزشکی قانونی شهرستان هریس حکم مرگ هرناندز را برق گرفتگی صادر کرد. تحقیقاتی طولانی توسط بخش قتل پلیس هیوستون، بخش عمومی و مهندسی عملیات شهر هیوستون و وزارت مجوز و مقررات اداره تگزاس انجام شد. بررسی‌ها نشان داد که جریان الکتریکی در اثر اتصال کوتاه چراغ استخر ایجاد شده است. در تحقیقات همچنین مشخص شد که سیم‌کشی به چراغ استخر فاقد کلید جریان باقیمانده (GFCI یا RCD) بوده است که در مرحله وارد شدن شوک، می‌توانست جریان را بلافاصله قطع کند. استخر همچنین فاقد شبکه همبندی مناسب بود. هر دو مورد، تخلف در قانون ملی برق آمریکاست.

مثال دوم

شهر CORAL GABLES در میامی: خانواده‌ی یک پسر بچه 7 ساله که پسر آن‌ها در اثر برق‌گرفتگی می‌میرد، علیه شرکتی که روشنایی‌های استخر را نصب کرده است و شرکت دیگری که مسئول تعمیر و نگهداری استخر خانواده بوده است، شکایت کردند. کالدر اسلون در 13 آوریل 2014 در حالی که در استخر خانواده‌اش در شمال میامی شنا می‌کرد، دچار برق‌گرفتگی شد. پدر و وکیل وی صبح سه شنبه ساعت 11 صبح یک کنفرانس خبری برگزار می‌کنند تا در مورد پرونده، اطلاعات بیشتری با رسانه‌ها در میان بگذارند. علت این مرگ استفاده از سیستم روشنایی معیوب در استخر و اجرای نادرست سیستم زمین و همبندی بوده است.

مثال سوم

ایمنی برق در استخرهای عمومی و اطراف آن بسیار مهم است. در استاندارد استرالیا نیز الزام شده است که قطعات فلزی داخل و اطراف استخرهای شنا همبند شوند.

برخی از استخرهای عمومی، به ویژه استخرهای قدیمی، با شبکه همبندی معیوب یا فاقد آن ساخته شده‌اند، و افراد را در معرض خطر قرار می‌دهند. شبکه همبندی نامناسب در استخرهای استرالیا در گذشته منجر به وارد کردن شوک الکتریکی و حتی در برخی موارد مرگ و میر شده است.

مثال چهارم

CPSC و صلیب سرخ آمریکا همچنان به شناگران هشدار می‌دهند که خطرات الکتریکی اطراف استخر، وان یا چشمه‌های آبگرم می‌تواند منجر به کشته شدن یا آسیب‌های متعدد شود. این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که فرد با جریان سرگردان در آب ناتوان و بی‌حال شود و یک یا چند نفر برای نجات قربانی وارد آب شوند، که منجر به ایجاد چندین برق‌گرفتگی یا شوک جدی می‌شود.

در ماه مه 2002، یک دختر 14 ساله از آرلینگتون، تگزاس، به علت وجود مشکلات سیم‌کشی در چراغ‌های زیر آب استخر یک آپارتمان بر اثر برق‌گرفتگی جان داد. هنگامی که پسری 16 ساله در استخر پرید و سعی در نجات دختر جوان داشت، بر اثر وارد شدن شوک الکتریکی به شدت آسیب دید. در نهایت با استفاده از وسیله‌ای پلاستیکی برای بیرون کشیدن هر دو قربانی از آب استفاده شد.

اجرای همبندی استخر در ایران

در ایران نیز قوانینی جهت اجرای همبندی در استخرها وضع گردیده است. این موضوع در مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان در بند 13-10-5-3 به آن اشاره شده است و اجرای آن اجباریست. هر چند در ایران هیچگاه آمار دقیقی از صدمات جانی ناشی از رعایت نکردن همبندی استخر در دسترس نیست ولی همچنانکه می‌دانیم استخرها هر ساله بدلیل برق‌گرفتگی جان بسیاری از عزیزانمان را می‌گیرند. نکته مهمی که مهندسان برق، پیمانکاران و مجریان تاسیسات برقی باید به آن توجه داشته باشند، اجباری بودن اجرای همبندی می‌باشد که در صورت اتفاق ناگواری همگی مسئول خواهند بود.

شرکت فنی مهندسی برق‌یار نیروی ماد با توجه به تجربه چندین ساله و با تکیه بر دانش متخصصین خود آماده همکاری در طراحی، نظارت و اجرای این مهم است.

منبع:

- (NFPA 70 (NEC

- Statewide Homes Co Articles